sábado, 23 de xaneiro de 2016

Almirantes Matos

No ano 1655, o Almirante pontevedrés Juan García De Matos, Xefe dos galeóns de Nápoles, morre pelexando,  dun canonazo da Escuadra Francesa, preto da costa  de Barcelona.

Levaba 28 anos de constantes e leais fazañas. Deixou aos seus unha limpa folla de servizos. O título de cabaleiro da Orde de Santiago, que o recabara de Don Juan de Austria, e o Escudo que Felipe IV  lle otorgou , cunha chave, unha gadaña e un castelo á beira dereito, e no oposto a bengala de Maestre de Campo.
Juan García, foi un dos tres famosos Almirantes Matos, xunto con Juan de San Vicente  e o seu sobriño Domingo, Todos eles do arrabalde da Moureira.
Pasado un século, en 1758, un ancián membro da familia, Frei Bartolomeu Fernández, sexto neto do que fose Vicario de Mareantes, declaraba que os Matos eran persoas de calidade, honradez e estimación.  Esmeráronse  no servizo aos Católicos Reyes , de quen mereceu, para el  e para toda a familia e descendencia, a honra de expedir ao seu favor Reais Cédulas para que se lles gardasen todas as excepcións e privilexios que merecían polos seus destacados servizos.

No museo de Pontevedra hai unha copia das Reais Cedulas, folio 30 r.


Sacado de alcaldepedras

De  Milagros Bará (Diario de Pontevedra). Aquí traducido ó galego:

"Aqueles pontevedreses que dominaron os camiños do mar cando no mar decidíanse o poderío e honra dos pobos"

Os Matos foron unha saga de navegantes que abarcou tres xeracións de pontevedreses. O primeiro foi Juan de Matos, "o vello", Almirante da Escuadra de Barlovento.

Juan de Matos "o mozo", fillo do vello, natural de Pontevedra e nado na Moureira, ingresa na armada moi nova, en 1601. Fora paxe, grumete mariñeiro, artilleiro, gardián, contramaestre e Capitán da Capitá Real. É nomeado superintendente da Escuadra de Galicia con Gonzalo Nodal, frota composta por oito naves galeóns, construídos uns en Rivadeo e outros en Oza, "un de 600 toneladas para capitá, outro de 550 para almiranta, seis de 400 e un patache de 120". A Armada de Galicia desaparece vinte anos despois polas penurias económicas derivadas da guerra con Portugal.

O 6 de agosto de 1633 Felipe IV outórgalle o título de Almirante do Mar Océano e Gobernador de Navíos da Escuadra de Galicia "en consideración aos seus grandes servizos e experiencia marítima e ao ben que á súa Rey servira por espazo de 32 anos efectivos".

Entre as súas vitorias está a toma de Fuenterrabía en 1638 co marqués de Mortara e o de Torrceuso ás ordes do almirante de Castela, na que Juan "fixo prodixios de valor". En 1639 (21 de outubro ) iníciase a batalla contra os holandeses na baía inglesa das Dunas a bordo do seu navío "Santiago": "A batalla naval das Dunas foi unha batalla entre as armadas española e holandesa na rada das Dunas ou dos Bajíos (The Downs), preto da costa do condado de Kent, en Inglaterra, no transcurso da guerra dos Oitenta Anos".

Os ingleses atacaron aos españois rompendo o acordo de neutralidade. A batalla foi moi dura e os nosos perderon oito mil homes dos dez mil da súa frota. Juan, despois de perder trescentos dos seus homes, decidiu queimar a Capitá antes de renderse. Capturado, lévanllo prisioneiro a Holanda co seu sobriño, o capitán Domingo de Matos, e cun grupo de pontevedreses. Sobre estes feitos relata Francisco Feijoo de Sotomayor, Almirante da Armada Real, que: "Levaron a xente á Róterdam; ao gobernador Juan de Matos e á min á os Estados, téndonos en prisión, e visítannos moitos príncipes e señores do país, dicíndonos que non o fixesen se estivesen informados de non haber bastantemente cumprido coa nosa obrigación". E sobre Juan de Matos comenta que "serviu ao Rey por espazo de 41 anos, á súa costa sempre e sen soldo desde 1601 ata o 8 de maio de 1642" e que defendeu a súa nave Capitá Real "co maior valor que se coñeceu en soldado algún".

Juan García de Matos, Almirante de Nápoles, sobriño do Almirante do mar Océano, nace en Pontevedra en 1613. Profillado por Juan Domínguez de Nodal, ingresou como os seus antecesores como paxe na Mariña Real. Da escuadra galega pasou á napolitana ás ordes de Juan de Austria e noméano Almirante o 6 de novembro de 1654 "como xusto premio ao seu valor, experiencia e grandes méritos contraídos en favor da patria". Faleceu un ano despois, o 1 de outubro de 1655, dun canonazo en batalla contra os franceses. Feijoo relata: "Tivemos 60 mortos, comprendido o almirante xeral Juan de Matos, e 86 feridos, quedando algúns baixeles bastante avariados, con todo do que, estimáronse os nosos vitoriosos polo feito de haber desaloxado á os contrarios. Fixeron gala ademais de resistir con poucos á moitos; resabio quixotesco con que procuraban disimular a insigne torpeza do resultado, estando case equilibrada a forza das escuadras".

Como dicía o propio Francisco Feijoo de si mesmo, porque navegara moito, "que tiña medido coas súas pegadas todo o mar Océano", frase que se fai extensiva a todos os nosos navegantes.

Fontes: Escudos de armas gravadas polos Agüesca de Mª Paz canteiro; Homes ilustres de Pontevedra de José Millán, Galicia: Os seus Monumentos e Artes: A súa Natureza e Historia de Manuel Murguía; Ou Mar do noso pasado de Ou Candil; Cartas do almirante D. Francisco Feixó do Instituto de Historia Cultura Naval e hemeroteca.

Ningún comentario:

Publicar un comentario